Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym.

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych, wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176)

Dźwig budowlany to stosowany do pionowego przemieszczania ludzi i ładunków (dźwig osobowo – towarowy) lub wyłącznie ładunków (dźwig towarowy); przemieszczani ludzie i/lub ładunki znajdują się w kabinach lub na pomostach poruszających się wzdłuż prowadnic pionowych (lub nachylonych w stosunku do pionu pod niewielkim kątem).

Nazwa potoczna: winda.

Wszystkie dźwigi budowlane podlegają dozorowi technicznemu.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu(Dz. U. 2012 nr 0 poz. 1468), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym.

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176).

Urządzenie przedstawione do badań powinno być całkowicie zmontowane, sprawne technicznie i przygotowane do eksploatacji, zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu i instrukcji eksploatacji.

Eksploatujący jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych warunków wykonania badań, przygotowania miejsca badania i niezbędnych przyrządów oraz obciążeń.

Inspektor ma prawo odmówić wykonania czynności dozoru technicznego w przypadku wystąpienia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności:

• niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania,
• niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność,
• przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur.

Badania urządzenia przeprowadzane u eksploatującego są wykonywane w obecności: eksploatującego lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz konserwatora. Konserwator powinien legitymować się odpowiednimi zaświadczeniami kwalifikacyjnymi uprawniającymi do konserwacji danego urządzenia.

W trakcie eksploatacji urządzenia techniczne podlegają następującym badaniom:

(szczegółowy opis każdego rodzaju badań poniżej)

• badania okresowe – dla urządzeń objętych formą dozoru pełnego, w terminach określonych dla danego rodzaju urządzenia;
• doraźne eksploatacyjne – wykonuje się w terminach wynikających z bieżących potrzeb;
• doraźne powypadkowe lub poawaryjne – przeprowadza się w przypadku wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia urządzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z jego eksploatacją, prowadzone są w celu ustalenia przyczyn zdarzenia, sformułowania wniosków dotyczących działań zapobiegawczych oraz ich wdrożenia.

BADANIA OKRESOWE

Badanie okresowe – wykonywane w toku eksploatacji, dla urządzeń objętych dozorem pełnym, w terminach określonych dla danego rodzaju urządzenia.

Celem badania okresowego jest stwierdzenie czy :

• zrealizowano zalecenia zamieszczone w protokole z poprzedniego badania,
• nie powstały uszkodzenia lub zmiany stanu urządzenia mające wpływ na bezpieczeństwo eksploatacji urządzenia lub mogące być przyczyną zagrożenia w przyszłości,
• istnieją i pracują prawidłowo urządzenia zabezpieczające i urządzenia ochronne,
• napisy ostrzegawcze, informacje i instrukcje zostały umieszczone na urządzeniu są czytelne i zrozumiałe,
• urządzenie wymaga przeprowadzenia działań naprawczych.

Podczas badania okresowego organ właściwej jednostki dozoru technicznego sprawdza:

• księgę rewizyjną i dziennik konserwacji urządzenia;
• protokoły pomiarów elektrycznych;
• zaświadczenia kwalifikacyjne konserwujących urządzenie;

Zakres badania okresowego urządzenia powinien obejmować:

• oględziny urządzenia w miejscach dostępnych;
• przeprowadzenie prób funkcjonowania urządzenia w zainstalowanej wersji montażowej bez obciążenia.

BADANIA EKSPLOATACYJNE

Badanie doraźne eksploatacyjne – zakres i sposób przygotowania urządzenia ustala organ właściwej jednostki dozoru technicznego, w zależności od okoliczności uzasadniających ich przeprowadzenie, tj:

• wykonanie montażu w nowej lokalizacji,
• wykonanie modernizacji lub naprawy,
• wymiany elementu.

Celem badania doraźnego eksploatacyjnego jest:

• potwierdzenie, że dokonana naprawa, modernizacja, demontaż i ponowny montaż na nowym miejscu pracy lub wymiana elementu, nie mają wpływu na bezpieczną eksploatację urządzenia.

Badanie doraźne eksploatacyjne przeprowadza się na pisemny wniosek eksploatującego w następujących przypadkach:

• po wymianie cięgien nośnych,
• po wymianie urządzeń chwytających,
• po wymianie zespołu napędowego lub elementów zespołu napędowego działającego na zasadzie sprzężenia ciernego,
• po wymianie urządzeń zabezpieczających, w szczególności ogranicznika prędkości, urządzeń chwytnych, ogranicznika obciążenia lub systemu ryglowania drzwi przystankowych,
• po naprawie konstrukcji nośnej urządzenia lub jej elementów,
• po modernizacji uzgodnionej z organem właściwej jednostki dozoru technicznego,
• zmiany miejsca pracy urządzenia wymagającej jego demontażu i ponownego montażu.

Podczas badania doraźnego eksploatacyjnego organ właściwej jednostki dozoru technicznego sprawdza:

• księgę rewizyjną urządzenia i dziennik konserwacji;
• protokoły pomiarów elektrycznych;
• zaświadczenia kwalifikacyjne konserwujących urządzenie;
• niezbędne rysunki i obliczenia;
• niezbędne schematy elektryczne hydrauliczne, pneumatyczne;
• dokumentację uzupełniającą;

Zakres badania doraźnego eksploatacyjnego urządzenia obejmuje co najmniej:

• sprawdzenie prawidłowości zainstalowania i przeznaczenia urządzenia zgodnie z instrukcją eksploatacji;
• przeprowadzenie prób funkcjonowania urządzenia w zainstalowanej wersji montażowej, z obciążeniem wystarczającym do stwierdzenia, że sterowanie i ruchy robocze urządzenia, mechanizmy i urządzenia zabezpieczające i ochronne działają prawidłowo;
• przeprowadzenie przed rozpoczęciem eksploatacji prób z przeciążeniem lub prób równoważnych.

BADANIA POWYPADKOWE I POAWARYJNE

Badanie doraźne powypadkowe lub poawaryjne – przeprowadzane przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego w przypadku wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia urządzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z jego eksploatacją w celu ustalenia przyczyn zdarzenia i sformułowania wniosków.

Celem badania doraźnego powypadkowego i poawaryjnego jest:

• określenie stanu technicznego urządzenia oraz przyczyn nieszczęśliwego wypadku lub niebezpiecznego uszkodzenia

Badanie doraźne powypadkowe lub poawaryjne organ właściwej jednostki dozoru technicznego przeprowadza po otrzymaniu zawiadomienia lub informacji dotyczącej niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku związanego z eksploatacją urządzenia transportu bliskiego

Zakres dokumentacji wymaganej do przeprowadzenia badania doraźnego poawaryjnego lub powypadkowego oraz zakres badania ustala właściwy organ jednostki dozoru technicznego.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176).

Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu powinny być eksploatowane zgodnie z instrukcją eksploatacji i użytkowane zgodnie z przeznaczeniem:

• Eksploatujący powinien wyposażyć urządzenie w stanowiskową instrukcję obsługi opracowaną na podstawie instrukcji eksploatacji i dostępną dla obsługującego.
• W celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji urządzenia, eksploatujący jest zobowiązany zapewnić właściwą konserwację urządzenia zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych. Przeglądy konserwacyjne powinny być wykonywane nie rzadziej niż w terminach określonych w załączniku nr 2 do rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176), o ile wytwórca nie określił inaczej.
• Eksploatujący powinien do każdego urządzenia założyć i przechowywać dziennik konserwacji prowadzony przez konserwującego, w którym odnotowuje wykonane czynności.
• W przypadku UTB wyposażonych w aparaty elektryczne eksploatujący zapewnia wykonywanie i udokumentowanie:
  1) pomiarów rezystancji izolacji obwodów elektrycznych, ze szczególnym uwzględnieniem obwodów bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej, nie rzadziej niż:
  a) raz w roku - dla urządzeń:
  - pracujących w pomieszczeniach lub strefach zagrożonych wybuchem, z wyziewami żrącymi,
  - pracujących na otwartym powietrzu,
  - służących do przemieszczania osób,
  b) raz na dwa lata - dla urządzeń pracujących w warunkach innych niż wymienione w lit. a;

  2) pomiarów rezystancji uziemień roboczych i odgromowych, o ile są stosowane, oraz ochrony przeciwporażeniowej nie rzadziej niż:

  a) raz w roku - dla urządzeń:
  - pracujących na otwartym powietrzu lub w pomieszczeniach o dużej wilgotności, gorących lub z wyziewami żrącymi,
  - służących do przemieszczania osób,
  b) raz na dwa lata - dla urządzeń pracujących w warunkach innych niż wymienione w lit. a.

  Niezależnie od pomiarów, o których mowa w ust. 1, wykonuje się pomiary po wprowadzeniu zmian lub wykonaniu prac w instalacji elektrycznej UTB montowanych w miejscu pracy oraz w przypadku gdy stan izolacji, rezystancji uziemień lub ochrony przeciwporażeniowej uległ pogorszeniu lub gdy wystąpiły uszkodzenia tej instalacji.

  Wykonanie pomiarów odnotowuje się w dzienniku konserwacji.

    

  Podstawa prawna:

  Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych, wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.

  Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176).

Warunkiem dopuszczenia do eksploatacji urządzenia technicznego, dla którego ustalono formę dozoru pełnego, jest dokonanie rejestracji oraz uzyskanie przez eksploatującego decyzji zezwalającej na eksploatację wydanej przez właściwy organ dozoru technicznego.

Przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia technicznego, organ właściwej jednostki dozoru technicznego wykonuje następujące czynności:

• sprawdza kompletność i prawidłowość dokumentów;
• identyfikuje urządzenie, sprawdza jego stan techniczny i oznakowanie;
• sprawdza zgodność wyposażenia urządzenia z przedłożoną dokumentacją na miejscu eksploatacji urządzenia;
• przeprowadza badanie odbiorcze u eksploatującego;

Zakres badania odbiorczego powinien obejmować:

• sprawdzenie prawidłowości zainstalowania urządzenia i jego przeznaczenia zgodnie z instrukcją eksploatacji;
• przeprowadzenie prób funkcjonowania urządzenia w zainstalowanej wersji montażowej z obciążeniem wystarczającym do stwierdzenia, że ruchy robocze urządzenia, mechanizmy oraz urządzenia zabezpieczające i ochronne działają prawidłowo;
• przeprowadzenie przed rozpoczęciem eksploatacji prób z przeciążeniem lub prób równoważnych.

Urządzenie przedstawione do badań powinno być całkowicie zmontowane, sprawne technicznie i przygotowane do eksploatacji.

Eksploatujący jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych warunków wykonania badań, przygotowania miejsca badania i niezbędnych przyrządów oraz obciążeń, a także do zapewnienia obecności konserwatora posiadającego właściwe uprawnienia.

Inspektor ma prawo odmówić wykonania czynności dozoru technicznego w przypadku wystąpienia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności:

• niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania,
• niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność,
• przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur. 

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, ze zm.) z późniejszymi zmianami. 

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2018 r. w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (Dz.U. 2018 poz. 2176).