Żuraw wieżowy, żuraw szybkomontujący: warunki uzyskania decyzji zezwalającej na eksploatację
Warunkiem dopuszczenia do eksploatacji urządzenia technicznego, dla którego ustalono formę dozoru pełnego, jest dokonanie rejestracji oraz uzyskanie przez eksploatującego decyzji zezwalającej na eksploatację wydanej przez właściwy organ dozoru technicznego.
Przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia technicznego, organ właściwej jednostki dozoru technicznego wykonuje następujące czynności:
- sprawdza kompletność i prawidłowość dokumentów
- identyfikuje urządzenie, sprawdza jego stan techniczny i oznakowanie
- sprawdza zgodność wyposażenia urządzenia z przedłożoną dokumentacją na miejscu eksploatacji urządzenia
- przeprowadza badanie odbiorcze u eksploatującego.
WAŻNE!
Dotyczy żurawi szybkomontujących.
W przypadku urządzeń fabrycznie nowych w celu dopuszczenia urządzenia do eksploatacji sprawdzana jest kompletność i prawidłowość dokumentów; urządzenie zostaje zidentyfikowane, sprawdzany jest jego stan i oznakowanie; a także sprawdzana jest zgodność wyposażenia z przedłożoną dokumentacją. W tym przypadku nie przeprowadza się badania odbiorczego.
Zakres badania odbiorczego powinien obejmować:
- sprawdzenie prawidłowości zainstalowania urządzenia i jego przeznaczenia zgodnie z instrukcją eksploatacji
- przeprowadzenie prób funkcjonowania urządzenia w zainstalowanej wersji montażowej z obciążeniem wystarczającym do stwierdzenia, że ruchy robocze urządzenia, mechanizmy oraz urządzenia zabezpieczające i ochronne działają prawidłowo
- przeprowadzenie przed rozpoczęciem eksploatacji prób z przeciążeniem lub prób równoważnych
Urządzenie przedstawione do badań powinno być całkowicie zmontowane, sprawne technicznie i przygotowane do eksploatacji.
Eksploatujący jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych warunków wykonania badań, przygotowania miejsca badania i niezbędnych przyrządów oraz obciążeń, a także do zapewnienia obecności konserwatora i operatora posiadających właściwe uprawnienia.
Inspektor ma prawo odmówić wykonania czynności dozoru technicznego w przypadku wystąpienia niewłaściwych warunków do ich przeprowadzenia, a w szczególności:
- niedostatecznego stanu przygotowania urządzenia technicznego do badania,
- niewłaściwego oświetlenia lub występowania oparów utrudniających widoczność,
- przekroczenia dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy lub dopuszczalnej granicy niskich i wysokich temperatur.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, ze zm.) z późniejszymi zmianami.
Żuraw wieżowy, żuraw szybkomontujący: wymagana dokumentacja techniczna
Dokumentacja wymagana w przypadku nowych urządzeń:
• wprowadzonych do obrotu po 29 grudnia 2009r. - zgodna z § 58 rozporządzenia MG z dnia 21 października 2008 w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (szczegóły – patrz niżej) oraz deklaracja zgodności WE;
• wprowadzonych do obrotu przed 29 grudnia 2009r. - zgodna z § 50 rozporządzenia MG z dnia 20 grudnia 2005 w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (szczegóły – patrz niżej) oraz deklaracja zgodności WE.
Dokumentacja wymagana w przypadku urządzeń używanych:
• wyprodukowanych po 29 grudnia 2009r. - zgodna z § 58 rozporządzenia MG z dnia 21 października 2008 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (szczegóły – patrz niżej) oraz deklaracja zgodności WE;
• wyprodukowanych po 1 maja 2004r. a przed 29 grudnia 2009r. - zgodna z § 50 rozporządzenia MG z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (szczegóły – patrz niżej) oraz deklaracja zgodności WE;
• wyprodukowanych przed 1 maja 2004r. zgodna z § 4 ust. 2 punkty 1-8 rozporządzenia MGPiPS z dnia 29 października 2003roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego (szczegóły – patrz niżej).
§ 58 rozporządzenia MG z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (wdrażającego do polskiego prawa wymagania dyrektywy maszynowej 2006/42/WE):
1. Maszyna wprowadzana do obrotu lub oddawana do użytku musi być wyposażona w instrukcje.
2. Instrukcja powinna być sporządzona, w co najmniej jednym języku oficjalnym Unii Europejskiej. Na takiej wersji lub wersjach językowych, zweryfikowanych przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela, powinien być umieszczony napis „Instrukcja oryginalna”.
3. Jeżeli „Instrukcja oryginalna” nie istnieje w języku lub językach oficjalnych państwa członkowskiego, w którym maszyna będzie użytkowana, tłumaczenie na ten język lub języki powinno zostać dostarczone przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela albo przez osobę wprowadzającą maszynę na dany obszar. Tłumaczenie powinno być opatrzone napisem „Tłumaczenie instrukcji oryginalnej”.
4. Maszyna powinna być wyposażona w „Instrukcję oryginalną” oraz, jeżeli ma to zastosowanie, w „Tłumaczenie instrukcji oryginalnej”.
5. W uzasadnionych przypadkach instrukcja konserwacji maszyny przeznaczona do korzystania przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela może być napisana tylko w języku, którym posługuje się personel.
6. Treść instrukcji, oprócz opisu zastosowania zgodnego z przeznaczeniem, powinna również uwzględniać możliwe do przewidzenia niewłaściwe użycie.
7. W przypadku maszyn przeznaczonych do ogólnego stosowania, instrukcja powinna być sformułowana w sposób jasny, przejrzysty, umożliwiający wszystkim użytkownikom łatwe korzystanie z niej.
§ 50 rozporządzenia MG z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (wdrażającego do polskiego prawa wymagania dyrektywy maszynowej 98/37/WE):
- Do maszyn powinna być dołączona instrukcja zawierająca co najmniej:
- informacje zamieszczone w oznaczeniu maszyny (zgodne z § 48 ust. 1 ww. rozporządzenia), z wyłączeniem numeru fabrycznego;
- informacje ułatwiające konserwację maszyny, takie jak: adres importera, serwisu;
- przewidywane zastosowanie maszyny (zgodne z § 9 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia);
- informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, które może zajmować operator;
- instrukcje dotyczące bezpiecznego przekazywania do eksploatacji, użytkowania, przemieszczania maszyny z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają
one być transportowane osobno, montażu i jej demontażu, regulacji, konserwacji, obsługi i napraw;
- w koniecznych przypadkach:
- informacje o niedopuszczalnych sposobach użytkowania maszyny,
- wskazówki szkoleniowe,
- podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą być stosowane w maszynie.
2. Instrukcja powinna być sporządzona przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela w jednym z języków państw członkowskich Unii Europejskiej. Maszyny oddawane do eksploatacji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinny być wyposażone w instrukcję oryginalną producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela oraz w instrukcję przetłumaczoną, jeżeli ma to zastosowanie, na język polski. Tłumaczenie instrukcji powinno być wykonane przez producenta lub przez jego upoważnionego przedstawiciela albo przez osobę wprowadzającą maszynę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W uzasadnionych przypadkach, instrukcja konserwacji maszyny przeznaczona do korzystania przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela może być napisana tylko w języku zrozumiałym dla tego personelu.
4. Do instrukcji powinny być dołączone rysunki i schematy przeznaczone do uruchamiania, konserwacji, kontroli, sprawdzania prawidłowości działania maszyny,także, jeżeli ma to zastosowanie, naprawy maszyny oraz wszelkie istotne zalecenia, w szczególności odnoszące się do bezpieczeństwa.
5. W niezbędnych przypadkach instrukcja powinna określać wymagania w zakresie instalowania i montażu, w szczególności dotyczące zastosowanych tłumików drgań, rodzaju i masy płyt fundamentowych, mające na celu zmniejszenie hałasu lub drgań.
6. Instrukcja powinna zawierać informacje dotyczące hałasu emitowanego przez maszynę i podawać wartości rzeczywiste podanych niżej parametrów albo ich wartości określone w wyniku pomiarów wykonanych na identycznych maszynach:
- równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku pracy, skorygowanego charakterystyką A, gdy przekracza on 70 dB (A); jeżeli poziom dźwięku nie przekracza 70 dB (A), należy to potwierdzić w instrukcji;
- szczytowej chwilowej wartości ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowanej charakterystyką C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB w stosunku do 20 µPa);
- poziomu mocy akustycznej maszyny, w przypadku gdy równoważny poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowany charakterystyką A, przekracza 85 dB (A).
7. Informacje techniczne opisujące maszynę nie powinny pozostawać w sprzecznościinstrukcją w zakresie bezpieczeństwa.
8. Dokumentacja techniczna opisująca maszynę powinna zawierać informacje dotyczące hałasu emitowanego przez maszynę, o których mowa w ust. 6.
§ 4 ust. punkty 1-3 rozporządzenia MGPiPS z dnia 30 października 2018 r.w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego:
1. Eksploatujący, zgłaszając UTB do organu właściwej jednostki dozoru technicznego, dołącza dwa egzemplarze dokumentacji, o której mowa w ust. 2.
2. Dokumentacja, w przypadku gdy wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach albo specyfikacje techniczne uzgodnione z organem właściwej jednostki dozoru technicznego nie stanowią inaczej, zawiera w szczególności:
1) identyfikację i ogólny opis UTB, z uwzględnieniem dopuszczalnych konfiguracji użytkowania;
2) rysunek zestawieniowy;
3) instrukcję eksploatacji;
4) schematy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne, o ile ma to zastosowanie;
5) schemat układów cięgnowych w mechanizmach napędowych;
6) dokumentację uzupełniającą, o której mowa w ust. 3, w przypadku UTB montowanych w miejscu eksploatacji;
7) potwierdzenie prawidłowości zainstalowania urządzenia w strefie zagrożonej wybuchem, o ile ma to zastosowanie.
3. Dokumentacja uzupełniająca zawiera:
1) szkic sytuacyjny zmontowanego UTB, uwzględniający w szczególności nieujęte w rysunku zestawieniowym rzeczywiste odległości UTB od otoczenia, przejścia, dojścia i ewentualne elementy osłonowe;
2) schematy zasilania UTB, ze wskazaniem w szczególności osprzętu, wielkości i rodzaju zabezpieczeń, rodzaju i typu przewodów zasilających;
3) poświadczenie prawidłowości montażu i przeprowadzonych prób, z wyłączeniem dźwigów oraz ich elementów bezpieczeństwa, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach;
4) protokoły pomiarów rezystancji izolacji obwodów elektrycznych, uziemień roboczych i odgromowych oraz ochrony przeciwporażeniowej instalacji UTB, zatwierdzone przez osobę spełniającą wymagania kwalifikacyjne dla stanowiska dozoru, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 54 ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2018 r. poz. 755, z późn. zm.3);
5) poświadczenie prawidłowości wykonania części konstrukcyjno-budowlanej obiektu związanej z UTB, o ile ma to zastosowanie.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. nr 199, poz. 1228) ze zmianą opublikowaną w (Dz. U. 2011 nr 124 poz. 701).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. nr 259, poz. 2170).
Żuraw wieżowy, żuraw szybkomontujący: tryb postępowania
Tryb postępowania w przypadku urządzeń nowych
- Zgłoszenia urządzenia do objęcia dozorem technicznym należy dokonać w formie pisemnego wniosku, skierowanego do właściwego terenowo oddziału Urzędu Dozoru Technicznego.
- Do wniosku należy dołączyć dwa komplety dokumentacji rejestracyjnej języku polskim) dla każdego ze zgłaszanych urządzeń. Zakres dokumentacji powinien być zgodny z odpowiednimi rozporządzeniami.
- Po zweryfikowaniu dokumentacji przez inspektora organu dozoru technicznego, uzgadniany jest ze zgłaszającym termin i miejsce przeprowadzenia badań technicznych oraz podawane są wymagania odnośnie sposobu przygotowania urządzenia do inspekcji zgodnie z warunkami technicznymi dozoru technicznego.
WAŻNE! Dotyczy żurawi szybkomontujących.
W przypadku urządzeń fabrycznie nowych przeprowadzane są czynności rejestracyjne.
W pozostałych przypadkach przeprowadzane jest badanie odbiorcze.
W przypadku pozytywnego wyniku badań inspektor UDT wystawi protokół z badania oraz wyda decyzję zezwalającą na eksploatację. Następnie, drogą pocztową, użytkownik otrzyma książkę rewizji oraz rachunek za wykonane badanie, uwzględniającą ew. koszty dojazdu inspektora do urządzenia. Urządzenie zostanie zarejestrowane w ewidencji właściwego terenowo oddziału UDT.
Tryb postępowania w przypadku urządzeń wcześniej zarejestrowanych (np. przy zmianie właściciela)
- Zgłoszenia urządzenia do ponownego objęcia dozorem technicznym należy dokonać w formie pisemnego wniosku, skierowanego do właściwego terenowo oddziału Urzędu Dozoru Technicznego.
- W przypadku rejestracji urządzeń zarejestrowanych poprzednio w innym oddziale UDT należy dołączyć kserokopię ostatniego protokołu i ostatniej decyzji (bez konieczności dostarczenia dwóch kompletów dokumentacji rejestracyjnej).
- Po zweryfikowaniu dokumentacji przez inspektora organu dozoru technicznego, uzgadniany jest ze zgłaszającym termin i miejsce przeprowadzenia badań technicznych oraz podawane są wymagania odnośnie sposobu przygotowania urządzenia do inspekcji zgodnie z warunkami technicznymi dozoru technicznego.
W przypadku pozytywnego wyniku badań inspektor UDT wystawi protokół z badania oraz wyda decyzję zezwalającą na eksploatację. Następnie, drogą pocztową, użytkownik otrzyma rachunek za wykonane badanie, uwzględniającą ew. koszty dojazdu inspektora do urządzenia. Urządzenie zostanie zarejestrowane w ewidencji właściwego terenowo oddziału UDT.
Żuraw wieżowy, żuraw szybkomontujący: podstawa prawna
Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122, poz. 1321, ze zm.) z późniejszymi zmianami.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012 Nr 0 poz. 1468), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym.
Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych, wydane na podstawie art. 23 ust. 5 ustawy o dozorze technicznym.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 listopada 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego (Dz. U. 2014 poz. 1675), wydane na podstawie art. 34 ust. 3 ustawy o dozorze technicznym.
Żuraw wieżowy, żuraw szybkomontujący: nazwa, definicja i podleganie
Żuraw wieżowy to dźwignica składająca się z pionowego masztu montowanego na przejezdnym lub stacjonarnym podwoziu i wysięgnika poziomego lub nachylonego pod kątem do poziomu; żuraw wieżowy (zwany także budowlanym) podnosi ładunki na haku opuszczanym na linie z wysięgnika żurawia.
Żuraw szybkomontujący to dźwignica składająca się z pionowego masztu montowanego na przejezdnym lub stacjonarnym podwoziu i wysięgnika poziomego lub nachylonego pod kątem do poziomu; podnosi ładunki na haku opuszczanym na linie z wysięgnika żurawia; żuraw dolnoobrotowy, którego konstrukcja umożliwia przygotowanie do pracy w krótkim czasie bez użycia dodatkowych urządzeń.
Nazwa potoczna: dźwig.
Żurawie – wszystkie podlegają dozorowi technicznemu.
Jednak żurawie o udźwigu do 250 kg z wyłączeniem żurawi służących do przemieszczania osób ustalono formę dozoru uproszczonego (urządzenia nie wymagają zgłoszenia do UDT i badań, ale należy zapewnić konserwację i obsługę przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia; uprawnienia do obsługi nie są wymagane przy urządzeniach z napędem ręcznym).
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. 2012 nr 0 poz. 1468), wydane na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dozorze technicznym.
