Urząd Dozoru Technicznego - Naprawy i modernizacje

Naprawy i modernizacje urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu muszą być:

1. Uzgadniane z UDT - art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym

Uwaga: Z wyjątkiem naprawy urządzeń objętych dozorem technicznym uproszczonym lub oznaczonych przez wytwarzającego znakiem dozoru technicznego.

2. Wykonywane przez zakłady uprawnione przez UDT - zgodnie z art. 9 ustawy o dozorze technicznym.

Wykazy uprawnionych zakładów

Modernizacja to zmiana konstrukcji, zastosowanych materiałów lub parametrów technicznych urządzenia, a w przypadku urządzeń ciśnieniowych również automatyki zabezpieczającą lub jej podzespołów, w stosunku do pierwotnie ustalonych, jednak bez istotnych zmian charakterystyki lub przeznaczenia urządzenia, w stosunku do pierwotnie ustalonych

Naprawa to przywrócenie stanu zdatności użytkowej urządzenia technicznego.

Uwagi:
Chemiczne czyszczenie lub/i trawienie podlega tej samej procedurze uzgodnień jak każda naprawa.

Uzgodnienie modernizacji i naprawy jest dokonywane na pisemny wniosek zainteresowanego.

Do wniosku powinna być załączona dokumentacja (co najmniej w 2 egzemplarzach):

Dokumentacja techniczna do uzgodnienia modernizacji powinna zawierać:

1. DOKUMENTACJA TECHNICZNA

1.1. Dokumentacja powinna umożliwiać ocenę zgodności urządzenia z postanowieniami odpowiednich dokumentów odniesienia. Dokumentacja powinna zawierać (jeśli dokumenty odniesienia nie stanowią inaczej) odpowiednio:

1. wykaz zastosowanych specyfikacji technicznych i norm,
2. ogólny opis urządzenia,
3. rysunki zestawieniowe, rysunki elementów umożliwiające ocenę konstrukcji oraz wykazy elementów, schematy podzespołów, obwodów, itp.,
4. opisy i wyjaśnienia niezbędne do zrozumienia wspomnianych rysunków, schematów,
5. obliczenia projektowe,
6. wyniki badań przeprowadzonych na etapie projektowania,
7. informacje dotyczące badań przewidzianych do wykonania w trakcie wytwarzania oraz po jego zakończeniu,
8. inne informacje wymagane w dokumentach odniesienia,
9. wymagania dotyczące eksploatacji urządzenia,
10. dokumentację w zakresie określonym przez dokumenty odniesienia,
11. wykaz urządzeń zabezpieczających z podaniem ich typów.

1.2. Dokumentacja cząstkowa powinna zawierać (jeśli wymagania nie stanowią inaczej) odpowiednio elementy 1-8 dokumentacji technicznej wg pktu 1.1.

2. DOKUMENTACJA MODERNIZACJI

2.1 Dokumentacja do uzgodnienia modernizacji, jeżeli właściwe warunki techniczne dozoru technicznego nie stanowią inaczej, powinna zawierać:

1. ogólny opis urządzenia i zakres jego modernizacji,
2. wykaz zastosowanych dokumentów odniesienia,
3. rysunek urządzenia i rysunki elementów umożliwiające ocenę planowanej modernizacji oraz wykazy modernizowanych elementów i podzespołów, schematy elektryczne, hydrauliczne i pneumatyczne wg dokumentów odniesienia,
4. obliczenia wytrzymałościowe – jeżeli modernizacja wiąże się ze zmianą konstrukcji, materiałów lub parametrów urządzenia,
5. wyniki prób i inne dane techniczne umożliwiające sprawdzenie doboru elementów – jeżeli jest to uzasadnione zakresem modernizacji,
6. dokumentację techniczno-ruchową lub jej część obejmującą zmiany wynikające z modernizacji,
7. wykaz urządzeń zabezpieczających z podaniem ich typów - jeżeli objęte są zakresem modernizacji,
8. oraz w szczególności dla automatyki zabezpieczającej urządzenia ciśnieniowego:

a) wykaz zastosowanych wymagań odniesienia,

b) analiza wpływu modernizacji na bezpieczeństwo eksploatacji,

c) opis urządzenia/zespołu/instalacji oraz podstawowe dane techniczne urządzeń składowych,

opis zakresu modernizacji urządzenia i sytemu sterowania i zabezpieczeń,

d) zestawienie składowych urządzeń ciśnieniowych oraz pozostałych głównych elementów składowych.
e) instrukcja eksploatacji urządzenia/zespołu/instalacji oraz układu sterowania i zabezpieczeń
f) schemat technologiczny (P&ID) urządzenia/zespołu/instalacji
g) opis techniczny układu bezpieczeństwa urządzenia/zespołu/instalacji

zabezpieczenia bezpośredniego działania,
system automatyki zabezpieczającej,

h) dodatkowa dokumentacja w zakresie określonym przez wymagania odniesienia oraz inne dokumenty niezbędne do oceny zgodności/oceny wyjściowego poziomu bezpieczeństwa urządzenia/zespołu/instalacji,
i) harmonogram i opis lub procedura/instrukcja testów funkcji bezpieczeństwa,

plan testu walidacyjnego (dla urządzeń wyposażonych w nowy system SIS) do wykonania po modernizacji systemu związanego z bezpieczeństwem (np. SIS) urządzenia/zespołu/instalacji,
plan okresowych testów funkcjonalnych funkcji bezpieczeństwa do utrzymania bezpieczeństwa w trakcie życia urządzenia,
plan testów urządzeń zabezpieczających i osprzętu zabezpieczającego wykonanych w technikach innych niż elektryczne/elektroniczne/programowalne elektroniczne (E/E/PE) (jeśli dotyczy).

Dokumentacja techniczna do uzgodnienia naprawy urządzeń transportu bliskiego powinna zawierać:

3. DOKUMENTACJA MODERNIZACJI UTB

Dokumentacja do uzgodnienia modernizacji UTB, jeżeli właściwe warunki techniczne dozoru technicznego nie stanowią inaczej, powinna zawierać:

1. opis zakresu modernizacji oraz wyjaśnienie celowości modernizacji oraz analizę wpływu modernizacji na bezpieczeństwo eksploatacji;
2. opis techniczny modernizacji zawierający co najmniej:

nazwę i adres wytwórcy urządzenia;
nazwę i adres zakładu modernizującego wraz z numerem uprawnienia do modernizacji nadanego przez jednostki dozoru technicznego, o ile jest znany jej wykonawca;
określenie rodzaju urządzenia (nazwa, typ, rodzaj numer fabryczny, rok produkcji, numer ewidencyjny);
podstawowe parametry urządzenia przed jak i po modernizacji;
informację dotyczącą wcześniej wykonywanych modernizacji oraz napraw (zakres, data wykonanej modernizacji, nazwę i adres zakładu modernizującego, numer uzgodnienia nadany przez jednostkę dozoru technicznego), o ile występowały;
podanie dokumentów odniesienia (przepisów, warunków technicznych oraz norm);
wskazanie technologii mających zastosowanie przy modernizacji;
rysunki zestawieniowe urządzenia dotyczące sytuacji przed i po modernizacji;

3. rysunki wykonawcze modernizowanych elementów niezbędne do sprawdzenia zgodności urządzenia z wymaganiami dokumentów odniesienia;
4. dokumentację oceny ryzyka, uwzględniającą hierarchię polegającą na wyeliminowaniu lub zminimalizowaniu ryzyka, tak dalece jak jest to możliwe, podjęciu koniecznych środków ochronnych w związku z ryzykiem, którego nie można wyeliminować oraz informowaniu o ryzyku resztkowym, zawierającą:

wykaz wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, które mają zastosowanie do urządzenia;
opis środków zapobiegawczych wdrożonych w celu wyeliminowania rozpoznanych zagrożeń lub zmniejszenia ryzyka oraz, w stosownych przypadkach, wskazanie ryzyka resztkowego związanego z urządzeniem;

5. instrukcje eksploatacji (montażu, obsługi oraz konserwacji) wraz z instrukcjami dotyczącymi zastosowanych komponentów (np. urządzenia radiowego);
6. stosowne obliczenia wytrzymałościowe w koniecznych przypadkach uzupełnione obliczeniami stateczności, dotyczące zakresu modernizacji wraz z obliczeniami potwierdzającymi prawidłowość doboru mechanizmów lub ich elementów z podaniem:

założonego schematu obciążeń;
wartości założonych obciążeń;
zastosowanych w obliczeniach współczynników;
zastosowanych norm, przepisów lub innych uznanych specyfikacji technicznych, wg których wykonano obliczenia sprawdzające;
w przypadku użytego w obliczeniach oprogramowania np. MES należy podać: nazwę zastosowanego oprogramowania wraz z podaniem wersji, zakres wykonanych obliczeń, przyjęty model obciążeń dla przypadku statyki oraz dynamiki, zestawienie wyników obliczeń z podaniem wartości dopuszczalnych;

7. w przypadku stosowania połączeń nierozłącznych np. z zastosowaniem procesów spajania należy dołączyć odpowiednie i zatwierdzone przez właściwą jednostkę dozoru technicznego kopie WPS-ów, lub dostarczyć instrukcje WPS do zatwierdzenia przedkładając stosowne dokumenty kwalifikowania technologii;
8. potwierdzenie rodzaju materiału rodzimego dotyczącego naprawianych elementów nośnych oraz materiałów zastosowanych w procesie naprawy, poprzez dostarczenie wiarygodnego dokumentu podającego rodzaj użytych materiałów (np. wykaz materiałowy), lub określenia gatunku materiału przez CLDT, laboratorium własne zakładu naprawiającego lub laboratorium uznane przez organa dozoru technicznego;
9. wskazanie metod i zakresu badań niszczących i nieniszczących, z określeniem kryteriów ich akceptacji, które będą wykonane przez CLDT, lub laboratorium własne zakładu uprawnionego, przeprowadzającego naprawę i/lub modernizację lub laboratorium uznane przez UDT;
10. dokumentację wytwórcy w zakresie maszyn nieukończonych lub zastosowanych komponentów np. w postaci kart katalogowych;
11. schemat układów cięgnowych mechanizmu podnoszenia wraz z podaniem podstawowych wymiarów charakterystycznych w przypadku zmian w układzie podnoszenia;
12. w przypadku zmian dotyczących części elektrycznej stosowne schematy elektryczne wraz z opisem oraz wykazami;
13. w przypadku zmian dotyczących układów hydraulicznych lub pneumatycznych stosowne schematy wraz z opisem oraz wykazami;
14. poświadczenie przeprowadzonych prób i badań oraz pomiarów, w celu zweryfikowania stanu urządzenia;
15. określenie rodzajów urządzeń zabezpieczających zastosowanych w procesie modernizacji;
16. określenie kryteriów zużycia zastosowanych w modernizacji elementów;
17. określenie najczęściej występujących usterek wraz z określeniem sposobu ich usuwania;
18. w przypadku zmian związanych z udźwigiem lub rozpiętością urządzenia dokumentację wykonanych pomiarów geometrii modernizowanego urządzenia wraz z protokołem pomiarów odkształcalności ustroju nośnego (most suwnicy, rama wciągarki – dla stanu przed wykonaniem modernizacji) wraz z podaniem metody pomiaru oraz szacowanymi błędami pomiarowymi;
19. sprawozdanie z badań nieniszczących połączeń nierozłącznych dotyczących stanu urządzenia przed modernizacją (np. połączenie pasa dolnego dźwigara ze stójkami, połączenie dźwigara z czołownicą);
20. dokumentację dotyczącą resursu w zakresie wykonywanej modernizacji.

4. DOKUMENTACJA NAPRAWY UTB

Zakres dokumentacji naprawy dostarczanej do uzgodnienia do UDT zależy od sposobu naprawy urządzenia. Dokumentacja naprawy powinna zawierać:

1. określeniu zakresu naprawy;

2. opis techniczny naprawy zawierający co najmniej:

nazwę i adres wytwórcy urządzenia;
nazwę i adres zakładu naprawiającego wraz z numerem uprawnienia do napraw nadanego przez jednostki dozoru technicznego, o ile jest znany jej wykonawca;
określenie rodzaju urządzenia (nazwa, typ, rodzaj numer fabryczny, rok produkcji, numer ewidencyjny);
podstawowe parametry urządzenia;
informację dotyczącą wcześniej wykonywanych modernizacji i napraw (zakres, data wykonanej naprawy i/lub modernizacji, nazwę i adres zakładu naprawiającego i/lub modernizującego, numer uzgodnienia nadany przez jednostkę dozoru technicznego), o ile występowały;
podanie dokumentów odniesienia (przepisów, warunków technicznych oraz norm);
wskazanie technologii mających zastosowanie przy naprawie;

3. rysunki naprawianych elementów;
4. instrukcje eksploatacji, jeśli naprawa ma wpływ na zasady eksploatacji UTB np. inne okresy oraz zakres przeglądów konserwacyjnych;
5. w koniecznych przypadkach stosowne obliczenia wytrzymałościowe dotyczące np. wykonanych spoin z podaniem:

założonego schematu obciążeń;
wartości założonych obciążeń;
zastosowanych w obliczeniach współczynników;
zastosowanych norm, przepisów lub innych uznanych specyfikacji technicznych, wg których wykonano obliczenia sprawdzające;
w przypadku użycia oprogramowania do obliczeń należy podać:

6. w przypadku stosowania połączeń nierozłącznych np. z zastosowaniem procesów spajania, należy dołączyć odpowiednie i zatwierdzone przez właściwą jednostkę dozoru technicznego kopie WPS-ów;
7. potwierdzenie rodzaju materiału rodzimego dotyczącego naprawianych elementów nośnych oraz materiałów zastosowanych w procesie naprawy, poprzez dostarczenie wiarygodnego dokumentu podającego rodzaj użytych materiałów (np. wykaz materiałowy), lub określenia gatunku materiału przez CLDT, laboratorium własne zakładu naprawiającego lub laboratorium uznane przez organa dozoru technicznego;
8. metody i zakres badań niszczących i nieniszczących, z określeniem kryteriów ich akceptacji, które będą wykonane jedynie przez CLDT, laboratorium własne zakładu naprawiającego lub laboratorium uznane przez organa dozoru technicznego;
9. informację odnośnie zastosowanych elementów np. w postaci kart katalogowych, deklaracji zgodności itp;
10. w przypadku podejrzenia, że potrzeba naprawy wynika z przekroczenia stanów granicznych urządzenia dokumentację wykonanych pomiarów geometrii naprawianego urządzenia wraz z protokołem pomiarów odkształcalności ustroju nośnego (most suwnicy, rama wciągarki) wraz z podaniem metody pomiaru oraz szacowanymi błędami pomiarowymi;
11. sprawozdanie z badań nieniszczących połączeń nierozłącznych dotyczących stanu urządzenia przed naprawą (np. połączenie pasa dolnego dźwigara ze stójkami, połączenie dźwigara z czołownicą);
12. dokumentację dotyczącą resursu urządzenia w zakresie wykonywanej naprawy UTB.

Wniosek o uzgodnienie naprawy urządzeń ciśnieniowych i bezciśnieniowych powinien zawierać odpowiednio:

ogólny opis urządzenia i zakres jego naprawy,
technologie mające zastosowanie przy naprawie poprzez:
- przywołanie zatwierdzonych przez UDT dokumentów związanych z przeprowadzeniem naprawy lub modernizacji zgodnie z posiadanym uprawnieniem zakładu naprawiającego lub
- ich opis, w przypadku nieuprawnionego przedsiębiorcy oraz stosowania technologii wykraczających poza zakres posiadanego uprawnienia,

metody i zakres badań niszczących i nieniszczących, z określeniem kryteriów ich akceptacji.

Jeżeli modernizacja powinna być poprzedzona naprawą, to zainteresowany może złożyć jeden wspólny wniosek o uzgodnienie modernizacji i naprawy.

Sposób przeprowadzenia modernizacji i naprawy UDT określa na piśmie.

Opłatę za w/w czynności oblicza się według obowiązującej ustawowo stawki godzinowej pomnożonej przez liczbę godzin poświęconych na wykonanie tych czynności, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 27 listopada 2014 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego.

Wykonawca ma obowiązek modernizować lub naprawiać urządzenie zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją modernizacji lub uzgodnioną dokumentacją naprawy, a po ich wykonaniu wystawić poświadczenie z wykonanych prac, podpisane przez osobę odpowiedzialną za modernizację lub naprawę.

Po dokonanej modernizacji lub naprawie inspektor przeprowadza doraźne badania techniczne urządzenia i wydaje decyzję o dopuszczeniu do eksploatacji. Badanie doraźne mogą zostać przeprowadzone również przed lub w trakcie modernizacji lub naprawy, jeśli tak uzgodniono.