Wstępna analiza zagrożeń (PHA) koncentruje się na identyfikacji wszelkich potencjalnych zagrożeń i przypadkowych zdarzeń, które mogą doprowadzić do awarii lub wypadku. Jest metodą nieznormalizowaną, opartą na wiedzy dostępnej we wstępnej fazie projektowania instalacji, procesu lub obiektu technicznego. Analiza może być stosowana już w momencie, gdy dostępne są diagramy przepływów (PFD – Process Flow Diagram), podstawowe bilanse ciepła i masy, plany działki i rozmieszczenia. W analizie PHA nie są wymagane schematy P&ID (Piping&Instrumentation Diagram).
Celem analizy PHA jest ocena ryzyka z uwzględnieniem dotkliwości możliwych skutków, co w konsekwencji przekłada się na planowanie działań prewencyjnych i środków zaradczych. Wczesna identyfikacja i ocena zagrożeń umożliwia łatwiejsze wprowadzanie zmian projektowych przy znacznie mniejszych kosztach.
Głównymi etapami analizy PHA są:
- ustalenia wstępne (określenie celu i zakresu, wybór zespołu, zebranie informacji, itp.)
- identyfikacja zagrożeń
- oszacowanie prawdopodobieństwa wystąpienia szkody i dotkliwości skutków, wg założonej skali
- ranking ryzyka i działania następcze.
Proces analizy przeprowadzany jest metodą „burzy mózgów”, poprzez systematyczny przegląd dostępnej dokumentacji projektowej. W zależności od złożoności systemu może być konieczny jego podział na części, np. na jednostki procesowe. Dla każdego wybranego elementu ustalane są wszystkie potencjalne zagrożenia, a następnie możliwe przyczyny i skutki. Na podstawie zebranych informacji konstruowana jest tabela, w której podawane jest oszacowane prawdopodobieństwo wystąpienia skutków, ich skala oraz ryzyko. Ranking ryzyka ma na celu określenie czy ryzyko jest dopuszczalne/niedopuszczalne. Ocena zagrożenia, przeprowadzana na etapie projektu wstępnego, ze względu na ograniczoną ilość informacji daje wstępną możliwość identyfikacji obszarów zagrożeń, dzięki czemu już we wczesnym etapie projektu można przewidywać określone działania zapobiegawcze. W miarę rozwoju projektu pojawiają się jednak nowe czynniki, nieuwzględnione w ocenie PHA, mogące w istotny sposób zagrażać bezpieczeństwu. Konieczne staje się wówczas kolejne rozważenie niebezpiecznych obszarów z uwzględnieniem tych właśnie czynników. Dodatkowo weryfikacji podlegają także już wprowadzone środki zaradcze.
Wyniki analizy PHA mogą być wykorzystane do porównania różnych koncepcji projektowych lub jako wsad do bardziej szczegółowej analizy ryzyka.
