FAQ: F-gazy i SZWO

1. Jakie obowiązki nakłada ustawa „F-gazowa” na serwisujących klimatyzacje samochodowe?

Obowiązki podmiotów prowadzących działalność związaną z systemami klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych zawierającymi substancje kontrolowane lub fluorowane gazy cieplarniane określa Rozdział 7 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, m.in. w zakresie wymaganych kwalifikacji personelu oraz rodzaju czynności wykonywanych przez ten personel.

Zgodnie z art.37 pkt. 1 ustawy w tym rozdziale: Osoba fizyczna wykonująca czynności polegające na odzysku substancji kontrolowanych lub fluorowanych gazów cieplarnianych z systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych jest obowiązana do posiadania zaświadczenia o odbytym szkoleniu, które wydała certyfikowana przez UDT jednostka.

Rejestr jednostek można znaleźć na stronie internetowej UDT w zakładce SZWO i F-gazy pod nazwą: Rejestr jednostek wydających zaświadczenia o odbytym szkoleniu.

Podsumowując, ustawa ogranicza swoje wymagania jedynie do czynności odzysku substancji kontrolowanych lub fluorowanych gazów cieplarnianych z systemów klimatyzacji oraz nakłada obowiązek posiadania wyłącznie zaświadczenia o odbytym szkoleniu.

Serwisujących klimatyzacje samochodowe nie dotyczy również certyfikacja przedsiębiorców. Podmioty prowadzące działalność związaną z systemami klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych zawierającymi substancje kontrolowane lub fluorowane gazy cieplarniane nie muszą posiadać certyfikatu dla przedsiębiorców wg art. 29 ustawy. Certyfikacja przedsiębiorców dotyczy tylko tych podmiotów, które prowadzą działalność polegającą na instalacji, konserwacji lub serwisowaniu stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane.

2. Czy serwisujący klimatyzacje w „niektórych pojazdach silnikowych” powinien posiadać certyfikat dla personelu?

Nie, zgodnie z art.37 pkt. 1 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych do serwisowania układów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych nie jest wymagany certyfikat. Wymagane jest jedynie posiadanie zaświadczenia o odbytym szkoleniu przez osoby dokonujące czynności odzysku substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów cieplarnianych z tych systemów.

3. Co oznacza pojęcie „niektóre pojazdy silnikowe”?

Pojęcie –„niektóre pojazdy silnikowe” – oznacza pojazdy samochodowe kategorii M1 oraz kategorii N1 o masie odniesienia nieprzekraczającej 1305 kg, przy czym przez masę odniesienia należy rozumieć masę własną pojazdu powiększoną o 100 kg. Wymienione kategorie określone są w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym, a więc wymagania ustawy dotyczą pojazdów do przewozu osób, mające nie więcej niż osiem miejsc oprócz siedzenia kierowcy (M1) oraz pojazdów zaprojektowanych i wykonanych do przewozu ładunków i mających maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 t (N1) i masę odniesienia nieprzekraczającą 1305 kg, za masę odniesienia należy rozumieć masę własną pojazdu powiększoną o 100 kg. 

4. Czy przedsiębiorca prowadzący serwis klimatyzacji w „niektórych pojazdach silnikowych” powinien posiadać certyfikat dla przedsiębiorców?

Nie. Certyfikat dla przedsiębiorców i personelu dotyczy tylko stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych i pomp ciepła lub systemów ochrony przeciwpożarowej. Zgodnie z definicjami określonymi w ustawie „urządzenie” oznacza każde stacjonarne urządzenie chłodnicze, klimatyzacyjne i pompę ciepła, urządzenie będące rozdzielnicą wysokiego napięcia lub urządzenie zawierające rozpuszczalniki, z wyłączeniem systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych, które są systemami ruchomymi (mobilnymi).

5. Czy prowadząc jednoosobową działalność w zakresie instalowania, bądź serwisowania lub konserwacji stacjonarnych urządzeń chłodzących lub klimatyzacyjnych lub pomp ciepła zawierających fluorowane gazy cieplarniane powinienem posiadać certyfikat dla personelu oraz certyfikat dla przedsiębiorcy?

Tak. Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, personel wykonujący następujące czynności:

• kontrola szczelności urządzeń zawierających co najmniej 5 ton ekwiwalentu CO₂ f-gazów lub więcej, chyba że urządzenia takie są hermetycznie zamknięte, oznakowane jako takie i zawierają mniej niż 10 ton ekwiwalentu CO₂;
• odzysk;
• instalacja (instalowanie);
• naprawa, konserwacja lub serwisowanie;
• likwidacja.

obowiązany jest do posiadania odpowiedniego certyfikatu dla personelu.

Niezależnie od powyższego zgodnie z art. 29 ww. ustawy przedsiębiorca, który prowadzi działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, obowiązany jest posiadać certyfikat dla przedsiębiorców.

Ustawa nakłada na przedsiębiorcę odrębne obowiązki w zakresie przyjmowania dostaw fluorowanych gazów cieplarnianych, stosowania procedur wykonywania działalności, wdrożenia systemu dokumentowania czynności oraz posiadania odpowiedniego wyposażenia technicznego.

6. Czy posiadane zaświadczenie kwalifikacyjne (świadectwo kwalifikacji) wydane na podstawie poprzedniej ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową jest ważne?

Tak, stanowi o tym art. 62 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, który mówi:

„Świadectwa kwalifikacji wydane na podstawie przepisów ustawy, o której mowa w art. 71, zachowują ważność przez okres, na jaki zostały wydane, zastępując w swoim zakresie certyfikaty dla personelu, o których mowa w art. 20 niniejszej ustawy, w stosunku do czynności wykonywanych w odniesieniu do substancji kontrolowanych wymagających, zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, posiadania certyfikatu dla personelu”.

Zatem w zakresie działań w obszarze substancji kontrolowanych pozostają ważne do terminu określonego na zaświadczeniu. W przypadku prowadzenia czynności związanych z fluorowanymi gazami cieplarnianymi takie zaświadczenie nie jest wystarczające. Konieczne jest posiadanie certyfikatu dla personelu, ponieważ posiadane zaświadczenie nie dotyczyło fluorowanych gazów.

7. Czy możliwe jest uzyskanie certyfikatu F-gaz w języku innym niż polski?

 Nie. Certyfikaty personalne oraz dla przedsiębiorców F-gaz wydawane przez UDT są tylko w języku polskim.

8. Czy posiadany certyfikat wydany w innym państwie członkowskim UE jest wystarczający?

Tak, zgodnie z art. 43 ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych:

„Certyfikaty lub zaświadczenia wydane w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej są uznawane, gdy posiadacz certyfikatu lub zaświadczenia dysponuje tłumaczeniem przysięgłym certyfikatu lub zaświadczenia na język polski”.

Na terenie Polski można posługiwać się posiadanym certyfikatem wydanym w innym państwie członkowskim UE, pod warunkiem spełnienia wskazanego wymagania ustawowego.

9. Czy dystrybutor substancji kontrolowanych i fluorowanych gazów powinien posiadać certyfikat dla przedsiębiorców?

Nie, ustawa o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych nie określa wymagań dla dystrybutorów w tym zakresie.

10. Jacy przedsiębiorcy zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców?

Zgodnie z art. 29  ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane obowiązani są posiadać certyfikat dla przedsiębiorców, wskazany odpowiednio w rozporządzeniu (UE) nr 2015/2067 albo w rozporządzeniu (WE) nr 304/2008.

Polskie przepisy definiują przedsiębiorców w dwóch aktach prawnych.

Zgodnie z art. 43(1) Kodeksu cywilnego przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33(1) § 1 kodeksu, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Ponadto art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, stanowi, że:

1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Konkludując, w świetle przytoczonych regulacji, przedsiębiorcy prowadzący na rzecz innych stron działalność gospodarczą lub zawodową, polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane, zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców.

11. Czy do instalowania i serwisowania stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła zawierających mniej niż 5 ton ekwiwalentu CO2 fluorowanych gazów cieplarnianych wymagane jest posiadanie certyfikatu dla przedsiębiorców?

Tak Wymagania w tym zakresie określa art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych.

Przedsiębiorca, który prowadzi działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane, obowiązany jest posiadać certyfikat dla przedsiębiorców.

Wskazany przepis ustawy jest sformułowany w sposób ogólny i nie wprowadza ograniczeń dotyczących zawartości fluorowanych gazów cieplarnianych w urządzeniu lub systemie.

Zatem, instalowanie, konserwacja lub serwisowanie, naprawy lub likwidacja stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane wymaga posiadania przez przedsiębiorcę certyfikatu, niezależnie od wielkości urządzenia (instalacji) lub systemu.

12. Czy firma zatrudniająca osobę posiadającą certyfikat dla personelu w celu serwisowania wyłącznie własnych urządzeń chłodniczych powinna posiadać certyfikat dla przedsiębiorców?

Nie. Firma zatrudniająca osobę posiadającą certyfikat dla personelu w celu serwisowania wyłącznie własnych urządzeń chłodniczych nie prowadzi działalności gospodarczej w tym zakresie, zatem nie musi posiadać certyfikatu dla przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność polegającą na instalowaniu, konserwacji lub serwisowaniu, naprawie oraz likwidacji stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła, jak również systemów ochrony przeciwpożarowej zawierających fluorowane gazy cieplarniane obowiązani są posiadać certyfikat dla przedsiębiorców, wskazany odpowiednio w rozporządzeniu (UE) nr 2015/2067 albo w rozporządzeniu (WE) nr 304/2008.

Polskie prawo definiuje przedsiębiorców w dwóch przepisach prawnych, a mianowicie w art. 43(1) Kodeksu cywilnego oraz w art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które stanowią, że przedsiębiorcą jest podmiot prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Konkludując, w świetle przytoczonych regulacji tylko przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą lub zawodową na rzecz innych stron zobowiązani są do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców.

13. Czy przedsiębiorca, który nie zatrudnia certyfikowanego personelu, a zleca czynności osobom posiadającym odpowiedni certyfikat – może ubiegać się o certyfikat dla przedsiębiorcy?

Nie. Jedynie przedsiębiorcy zatrudniający odpowiedni personel mogą uzyskać certyfikat dla przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych certyfikat może uzyskać przedsiębiorca, który spełnia wymagania określone w odpowiednich dla rodzaju prowadzonej działalności rozporządzeniach (UE) 2015/2067 lub 304/2008. Wymienione rozporządzenia stawiają warunek zatrudniania personelu, zatem warunek ten musi być spełniony.

Dopuszczalne formy zatrudnienie (umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło). Nieakceptowalna jest umowa współpracy tzw. b2b.

14. Czy osoba wykonująca czynność sprawdzenia działania zaworów bezpieczeństwa, zamontowanych w instalacji chłodniczej, zawierającej fluorowe gazy cieplarniane powinna posiadać certyfikat dla personelu?

Tak, osoba wykonująca czynność sprawdzenia działania zaworów bezpieczeństwa, zamontowanego w instalacji chłodniczej, powinna posiadać certyfikat dla personelu.

Sprawdzenie działania zaworów bezpieczeństwa jest czynnością serwisową, zwykle dokonywana jest na stanowisku próbnym po ich demontażu z instalacji, więc wiąże się to z ingerencją w obieg czynnika chłodniczego. 

15. Co oznacza pojęcie "urządzenia ruchome"?

Zgodnie z definicją podaną w ustawie z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, urządzenie ruchome oznacza urządzenie, które jest zwykle przemieszczane podczas eksploatacji, z wyłączeniem urządzeń stanowiących systemy klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych.

Do urządzeń ruchomych można więc zaliczyć systemy klimatyzacji w pojazdach takich, jak: ciągnik rolniczy, helikopter, tramwaj, autobus, samochód ciężarowy, samochód dostawczy o masie własnej przekraczającej 1305 kg, wózek widłowy.

16. Jakie uprawnienia powinienem posiadać, aby móc wykonywać czynności na "urządzeniach ruchomych"?

Ustawa z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych nie nakłada obowiązku posiadania uprawnień do instalacji, naprawy, serwisowania i  konserwacji oraz likwidacji urządzeń ruchomych, za wyjątkiem samochodów ciężarowych chłodni i przyczep chłodni.

Obowiązek posiadania uprawnień w odniesieniu do urządzeń ruchomych, istnieje tylko w przypadku wykonywania czynności odzysku.

Aby móc wykonywać czynność odzysku czynnika z urządzeń ruchomych, należy być w posiadaniu certyfikatu dla personelu w odpowiednim zakresie, a więc kategorii I, II lub III (wydanego przez UDT).

17. Czy chcąc świadczyć usługi podmiotom trzecim z zakresu urządzeń ruchomych, zobowiązany jestem do posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców?

Nie. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 15 maja 2015r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, obowiązek posiadania certyfikatu dla przedsiębiorców, dotyczy tylko: stacjonarnych urządzeń chłodniczych klimatyzacyjnych lub pomp ciepła na podstawie rozporządzenia (UE) 2015/2067 oraz stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej na podstawie rozporządzenia (WE) 304/2008r

Obowiązek ten nie dotyczy również przedsiębiorców wykonujących czynności instalowania, konserwacji lub serwisowania, napraw oraz likwidacji agregatów zainstalowanych w samochodach ciężarowych chłodniach i przyczepach chłodniach.

18. Czy będąc w posiadaniu certyfikatu dla personelu wydanego przed 23 grudnia 2017 r. powinienem wymienić certyfikat personalny o rozszerzony zakres naprawy i likwidacje aby móc ubiegać się o certyfikat przedsiębiorcy w pełnym zakresie, czyli instalacji, napraw, konserwacji lub serwisowania oraz likwidacji?

Nie jest to obowiązkiem a jedynie możliwością, ponieważ certyfikat (wydany przez UDT), który w swoim zakresie upoważnia do wykonywania czynności instalowania, konserwacji lub serwisowania stacjonarnych urządzeń chłodniczych, klimatyzacyjnych lub pomp ciepła lub w odniesieniu do stacjonarnych systemów ochrony przeciwpożarowej w brzemieniu dotychczasowym zachowuje ważność i upoważnia również do wykonywania czynności naprawy i likwidacji ww. urządzeń. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy zmieniającej.

19. Gdzie mogę zarejestrować swój certyfikat personalny aby móc otrzymywać powiadomienia o jego użyciu?

Na stronie https://dbcro.ichp.pl/register/#/serwisant należy zarejestrować certyfikat personalny aby móc utrzymywać takie powiadomienia mailowo.
Więcej szczegółów dostępnych na stronie http://www.cro.ichp.pl/faq, patrz pytanie 24.

20. Czy na wniosek przedsiębiorstwa, UDT może zawiesić certyfikat dla przedsiębiorcy F-gaz?

Tak. Istotnym jest, aby wniosek o zawieszenie złożyła upoważniona do reprezentowania podmiotu osoba z uwzględnieniem danych firmy oraz numerem FGAZ-P... Wniosek należy wysłać do dowolnego oddziału lub biura UDT. Zawieszenie certyfikatu spowoduje, zmianę statusu w rejestrze certyfikowanych przedsiębiorców, wydanych, zawieszonych, odwieszonych lub cofniętych certyfikatów, na „zawieszony”. Wykonywanie czynności w zakresie certyfikatu po zawieszeniu jest niedopuszczalne. Zawieszone przedsiębiorstwo nie podlega kontrolom okresowym co najmniej raz na 7 lat.

end faq